พืชสมุนไพร

มะรุม (HORSE RADISH TREE, DRUMSTICK TREE)

มะรุม (Horse Radish Tree, Drumstick Tree) มะรุม ชื่อสามัญ Horse Radish Tree, Drumstick Tree วงศ์ Moringaceae ชื่อวิทยาศาสตร์ Moringa oleifera Lam. มะรุมในชื่ออื่นๆ : บ่าค้อนก้อม มะค้อนก้อม (ภาคเหนือ), มะรุม (ภาคกลาง), ผักอีฮุม (ภาคอีสาน), ผักอีฮืม ลักษณะทั่วไป มะรุม มะรุม เป็นไม้ยืนต้น ขนาดกลาง ลำต้นมีความสูงประมาณ 15-20 เมตร ลำต้นเป็นพุ่มโปร่ง เปลือกลำต้นเป็นสีเทาอ่อน ผิวค่อนข้างเรียบ มะรุม เป็นไม้ที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศแถบเอเชีย

ข่า

ข่า มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Languas galanga (L.) stuntz และมีชื่อท้องถิ่น เช่น ข่าตาแดง, ข่าหยวก ลักษณะของข่า เป็นพืชที่มีลำต้นอยู่ใต้ดินเรียกว่า “เหง้า” เหง้าของข่ามีข้อและปล้องชัดเจน เนื้อในสีเหลือง และมีกลิ่นหอมเฉพาะ ลำต้นข่าที่อยู่เหนือดิน สูงได้ถึง 2 เมตร ใบข่าสีเขียว ออกสลับข้างกัน รูปร่างรียาว ปลายแหลม ดอกออกเป็นช่อที่ยอด ดอกย่อยมีขนาดเล็ก สีขาวนวล ด้านในกลีบดอกมีประสีแดงอยู่ด้านหนึ่ง

ขี้เหล็ก CASSIA SIAMEA LAMK

ขี้เหล็ก ชื่อวิทยาศาสตร์คือ Cassia siamea Lamk ชื่อในท้องถิ่นต่างๆ เช่น ขี้เหล็กบ้าน(ลำปาง), ขี้เหล็กใหญ่(ภาคกลาง), ขี้เหล็กหลวง(ภาคเหนือ), ขี้เหล็กจิหรี่(ภาคใต้), ยะหา(ปัตตานี) ลักษณะของขี้เหล็ก เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ใบเป็นแบบใบรวม มีใบย่อยประมาณ 10 คู่ ใบเรียว ปลายใบมนหยักเว้าหาเส้นใบเล็กน้อย โคนใบกลม สีเขียว ใต้ใบซีดกว่าด้านบน และมีขนเล็กน้อย ดอกขี้เหล็กเป็นช่อสีเหลือง

ต้นไม้กันยุง มอสซี่ บัสเตอร์ (MOZZIE BUSTER)

มอสซี่ บัสเตอร์ (Mozzie Buster) ชื่อวิทยาศาสตร์ Pelargonium citrosum เป็นพืชที่ถูกพัฒนาขึ้น ด้วยวิธีการทางพันธุ์วิศวกรรม โดยนักพืชสวน ชาวดัทช์  Dirk van Leenen ใช้พันธุ์ไม้ 2 ตระกูล คือ อาฟริกัน เจอราเนียม (African Geranium) และตะไคร้หอม (Citronella) ลักษณะของ มอสซี่ บัสเตอร์ เป็นไม้พุ่ม ใบแตกออกจากทั้งตายอดและตาข้าง ขอบใบหยัก คล้ายกับต้นเจอราเนียม แต่มีกลิ่นแบบตะไคร้หอม ทำให้มีคุณสมบัติในการไล่ยุง(แบบ repellent)

ฝรั่ง GUAVA

ฝรั่ง ชื่อวิทยาศาสตร์ Psidium guajava Linn. เป็นไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ในวงศ์ Myrtaceae ต้นเกลี้ยงมัน กิ่งอ่อนเป็นสี่เหลี่ยม ยอดอ่อนมีขนสั้นๆ ใบเดี่ยว ออกตรงข้ามกัน รูปใบรี ปลายใบค่อนข้างมน ดอกเป็นช่อ สีขาว ผลดิบสีเขียว กินได้ มีหลายพันธุ์ เช่น ฝรั่งขี้นก ฝรั่งสาลี่ ฝรั่งเวียดนาม เมื่อสุกเป็นสีเหลือง คำว่าฝรั่งในภาษาอังกฤษคือ Guava ซึ่งมาจากภาษาสเปน คำว่า Guayaba และ ภาษาโปรตุเกส

ย่านาง (TILIACORA TRIANDRA DIELS.)

ย่านาง ชื่อวิทยาศาสตร์ Tiliacora triandra Diels. ชื่อท้องถิ่น เถาวัลย์เขียว,เถาหญ้านาง,หญ้าภคินี(ภาคกลาง) จ้อยนาง,จอยนาง(เชียงใหม่) วันยอ(สุราษฎร์ธานี) ย่านาง มีลักษณะเป็นพืชแบบไม้เลื้อย ใบคล้ายรูปไข่ หรือรูปไข่ขอบขนาน ปลายใบเรียว แหลม โคนมน ดอกเป็นช่อขนาดเล็ก ผลสีเหลืองแดง ปลูกโดยใช้หัวหรือเมล็ด ขึ้นได้ทั่วไป ประโยชน์ของใบย่านาง ใบย่านาง และน้ำคั้นจากใบยังมีสารอาหารอย่างแคลเซียมและวิตามินซีค่อนข้างสูง

ฟ้าทะลายโจร

ฟ้าทะลายโจร เป็นพืชล้มลุก สูง 1-2 ศอก ลำต้นเหลี่ยม แตกกิ่งเล็กด้านข้างจำนวนมาก ใบสีเขียว ตัวใบรียาว ปลายแหลม ดอกแหลมเล็ก สีขาว มีรอยกระสีม่วงแดง ฝักคล้ายฝักต้อยติ่ง เม็ดในสีน้ำตาลอ่อน ปลูกโดยใช้เมล็ดขึ้นง่าย ฟ้าทะลายโจร มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Andrographis paniculata Wall. ex Nees. ฟ้าทะลายโจร ในชื่อท้องถิ่นอื่นๆ เช่น ฟ้าทลาย น้ำลายพังพอน (กรุงเทพฯ) หญ้ากันงู (สงขลา) ฟ้าสาง (พนัสนิคม)

ข้าวกล้อง

พักนี้กระแสข้าวกล้องมาแรง โดยเฉพาะน้ำข้าวกล้อง แต่ใครจะรู้บ้าง ว่าความจริงแล้ว ที่เราเรียกกันว่า “ข้าวกล้อง” มันมีมานมนานกาเลแล้ว ตั้งแต่สมัยยุคดึกดึกดำบรรพ์ ที่ยังใช้วิธีตำข้าวกันอยู่ เพราะว่าข้าวกล้อง คือข้าวที่เอาออกไปแต่เปลือกชั้นนอก หรือส่วนที่เราเรียนว่าแกลบ (Husk)  ตัวเมล็ดข้าวจะยังเหลือเยื่อหุ้มสีนวลๆติดอยู่ ซึ่งถ้าเป็นข้าวที่ขัดสี เอาจนเยื่อหุ้ม

กระชาย แก้ท้องอืด

กระชาย มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Boesenbergia rotunda (L.) Mansf. ชื่อท้องถิ่นอื่นๆ เช่น กระแอน ระแอน (ภาคเหนือ), ขิงทราย (มหาสารคาม), ว่านพระอาทิตย์ (กรุงเทพฯ), จี๊ปู ซีฟู (ฉาน-แม่ฮ่องสอน), เป๊าซอเร้าะ เป๊าะลี (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) ลักษณะของกระชาย เป็นไม้ล้มลุก สูงประมาณ 1-2 ศอก มีลำต้นเป็นเหง้าใต้ดิน รูปทรงกระบอก ปลายแหลมจำนวนมาก เนื้อในสีเหลือง มีกลิ่นหอมเฉพาะ กาบใบมีสีแดงเรื่อ ใบใหญ่ยาวรีปลายแหลม

ชุมเห็ดเทศ สมุนไพร แก้ท้องผูก

ผมจำความได้ว่า ผมเคยทำข้อสอบ แล้วมีคำถามอยู่ข้อหนึ่งว่า พืชชนิดใดแก้อาการท้องผูก? มันเป็นคำถามแบบ 5 ตัวเลือกนะครับ ผมจำได้ว่า ผมตอบ “ขี้เหล็ก” แต่เมื่อมาเปิดดูในหนังสือ คำตอบมันคือ “ชุมเห็ดเทศ” ครับ ข้อนั้นผมตอบผิด วันนี้เลยมาดูข้อมูลของเจ้าสมุนไพรแก้ท้องผูก ที่ชื่อว่า “ชุมเห็ดเทศ” กันซักหน่อย ชุมเห็ดเทศ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cassia alata Linn ชื่อท้องถิ่น